Iedere maand vragen wij Arnhemmers om onze oren en ogen te zijn tijdens evenementen, festivals, exposities en voorstellingen. Elaine Toes bezocht het koepelcollege van Adriaan van Dis en deelt haar ervaring middels deze blog.
Vrijdag 22 september is Adriaan van Dis gast in het Koepelcollege, geïnterviewd door Han Borg, historicus. Niet alleen de nieuwste roman ‘In het buitengebied’ stond centraal, maar ook diverse persoonlijke bekentenissen van Van Dis.
Bij binnenkomst in de zaal het verwachtingvolle geroezemoes van het publiek. Voor in de zaal ligt een mooie stapel boeken van Hijman Ongerijmd, een van de organisatoren. De interviewer (historicus) neemt ons mee door te starten met een reflectie op de locatie, de prachtige Koepelkerk. Zo kabbelen we van de kerk naar de jeugd van Van Dis in Hilversum “Ik had een akelige moeder, maar iedereen vond haar aardig” en de vrijzinnige jeugdcentrale, waar hij kinderen kon ontmoeten van allerlei rangen en standen.
Iedereen die in literatuur geïnteresseerd is, kent Adriaan van Dis. Niet iedereen kent zijn achtergrond en dat maakt deze lezing tot een intieme bijeenkomst waarbij Van Dis zich een entertainer met inhoud toont. Hij neemt het publiek mee met zijn verhaal, waarbij uitingen over de kwetsbaarheid van eenzaamheid worden afgewisseld met hilarische momentjes waar hij bijna koketteert met zijn gebruik van digitale media: chat vanuit de onmogelijkheid om echt contact te hebben met iemand van vlees en bloed. Vlak voordat iedereen de zaal zou verlaten, gebruikt hij ditzelfde mobieltje ook, om een prachtig gedicht voor te lezen, het gedicht waarvoor wij beslist nog even MOETEN blijven zitten… pas daarna mogen wij weg. Het is een vertaling (Remco Campert) van een gedicht van Erich Fried, ‘Het is wat het is’.
Hij vertelt ons over omgaan met pijn en verdriet door deze te verstoppen in verhalen. Zo is de aanpak van de schrijver Van Dis, die “met een grimmige vrolijkheid”, ‘In het buitengebied’ schreef, zichzelf genezend door te schrijven over een man die depressief is en mensen van buiten die iets met hem willen. Hierin zit ons onvermogen vervat om echt contact te maken. Bijzonder als de schrijver een heel stuk uit zijn werk voorleest. Je ziet het voor je. En het leesritme is authentiek, daar zijn we van verzekerd. En anderen, personages buiten ons: “We zijn het zelf”.
Dit college is bij mij wel binnengekomen, niet in het minst door de persoonlijke toon die Van Dis met Han Borg weet aan te slaan. Een mooie belevenis, die stof tot nadenken geeft en een bron van herkenning is. Zijn we niet allemaal gewoon kwetsbare zielen, zoals Adriaan van Dis bijna letterlijk uitroept: “Probeer niet gelukkig te zijn. Het gaat om die vonk, dat je AANGERAAKT wordt.” Tja… zo simpel is het eigenlijk ook. En tegelijkertijd zo ingewikkeld. Kennelijk. Het is wat het is.
De Koepelkerk op het Jansplein is een fijne locatie. Enig minpuntje is het aantal damestoiletten, dat niet echt is berekend op een voltallige bezetting. In de Koepelkerk wordt tweemaal per jaar Het Koepelcollege georganiseerd door Bibliotheek Arnhem, Boekhandels Het Colofon en Boekhandel Hijman Ongerijmd. Houd dus de sites en Social Media van deze organisaties in de gaten. Het Koepelcollege is beslist een aanrader voor iedereen met een brede sociologische en/of culturele interesse, getuige de thema’s die bij afwisseling aan bod komen.