Van A tot Zuid: cultuurfestival en onderzoek in Arnhem Zuid

Het was eigenlijk niet te missen voor de bezoekers van winkelcentrum Kronenburg. Op 21, 22 en 23 maart stond het winkelcentrum in het teken van het Van A tot Zuid cultuurfestival. De wethouder voor cultuur was er voor de opening en bezoekers konden er genieten van een gevarieerd cultureel programma. Maar dit cultuurfestival stond niet op zichzelf en was onderdeel van een groter onderzoek. Namelijk, hoe kan er meer cultuur naar Arnhem Zuid komen.

Aanleiding Van A tot Zuid

Cultuur speelt een belangrijke rol in het bevorderen van de levendigheid en leefbaarheid van buurten. Het brengt bewoners samen en versterkt de onderlinge band. Al geruime tijd is bekend dat het culturele aanbod ongelijk verdeeld is over Arnhem. Er is duidelijk een tekort aan culturele voorzieningen in Arnhem-Zuid, ondanks de groeiende bevolking in dit gebied.

Als reactie hierop wordt er door de gemeente Arnhem nu actief ingezet op het versterken van het culturele landschap in Arnhem-Zuid. Er is hier aandacht voor cultuureducatie, participatie en presentatie. Hiermee komt er hopelijk een duurzaam plan voor de toekomst.

Onderzoek in samenwerking met bewoners

Om erachter te komen wat nou de culturele behoefte is van Arnhem Zuid, zijn in de afgelopen maanden verschillende onderzoeken gestart. In de onderzoeken is steeds gekozen voor een samenwerking met bewoners, culturele partners en andere belanghebbenden.

Bureau Ruimtekoers heeft met 10 lokale makers inspiratie opgedaan bij de inwoners van Arnhem-Zuid. Deze ontmoetingen en gesprekken vormden de basis voor een culturele programmering van voorstellingen, performances en kunstwerken. Verder heeft onderzoeksbureau Spectrum gesprekken gevoerd met bewoners en hebben ze focusgroepbijeenkomsten gehouden. Door middel van deze sessies wilde Spectrum de behoeftes van de buurt boven water krijgen. Daarnaast heeft organisatie-antropoloog en filmmaker Maaike Broos van Broosdoc alles tijdens het onderzoek vastgelegd op camera. Zo kon zij van het hele proces een documentaire maken over de culturele behoeftes in Arnhem Zuid.

Creatieve vertalingen op het Cultuurfestival

De culturele programmering van Bureau Ruimtekoers werd uiteindelijk uitgewerkt tot een volledig cultureel festival. Zo werd op 21 maart Van A tot Zuid feestelijk geopend in winkelcentrum Kronenburg. De aftrap was een prachtig optreden door Tribe Choir. Hierna verplaatsten de bezoekers zich naar de parkeergarage van Kronenburg waar wethouder Cathelijne Bouwkamp het festival officieel opende. ‘Ik geloof niet dat ik ooit op zo’n bijzondere, wat rauwe plek een lint heb doorgeknipt’. Een mooi moment, waarna ze ook benadrukte dat er echt gekeken wordt naar de behoeften van de inwoners van Arnhem Zuid. “Het is belangrijk dat er in Zuid ook cultuur komt, toegankelijk voor iedereen. Laat dit hiervoor een mooie aanzet zijn!”

Voor de bezoekers was er al met al een mooi gevarieerd programma vol met film, muziek, dans, workshops en theater. Over de dagen heen waren er macramé en ets workshops, optredens van African Highlife & Reggae, ElderRock, voorstellingen van theater Oostpool en Boys Action, een silent disco van Luxor Live en nog veel meer. Echt voor ieder wat wils. Daarnaast konden bezoekers en voorbijgangers ook nog een bijdrage leveren. Door op grote borden hun eigen ideeën achter te laten, kon er een beter beeld worden gevormd over wat cultuur nu eigenlijk is.

Uitkomsten: een groot cultureel aanbod, onvoldoende zichtbaarheid

Op 25 april was in winkelcentrum Kronenburg de terugkoppeling van het Van A tot Zuid traject. Alle betrokken partijen deden hier hun verhaal. Er kwam duidelijk naar voren dat er echt samen met de inwoners is gekeken naar de culturele behoeftes van Arnhem Zuid. Daarnaast werd duidelijk dat er eigenlijk al best veel te beleven is in Arnhem Zuid. Alleen is het op dit moment nog niet goed vindbaar. Hierdoor weten bewoners vaak niet wat er waar te doen is. Dit laat Spectrum dan ook zien met een treffende quote van een bewoner. “Er is met gemak genoeg te doen in Zuid, maar of het allemaal even goed vindbaar is, dat betwijfel ik”. Verder is het huidige culturele aanbod nogal versnipperd over de verschillende wijken. De verbinding mist en die is wel nodig. Door meer verbinding te creëren tussen de verschillende buurten, wijken, verenigingen en wijkcentra creëer je meer samenhorigheid en een groter draagvlak en aanbod voor cultuur.

Documentaire over cultureel Arnhem Zuid

Maaike Broos laat tijdens de terugkoppeling ook het resultaat van haar documentaire zien. Ze toont een inspirerend beeld van Arnhem Zuid met hoeveel cultuur er eigenlijk al is. Maar ook hier is goed te zien hoe cultuur vaak niet verder komt dan de eigen wijk. Daarnaast wordt het duidelijk dat de echt grote evenementen in Arnhem Zuid ontbreken en gereserveerd blijven voor het centrum van Arnhem op dit moment.

Succesvolle aanpak door betrokkenheid bewoners

Bij het traject Van A tot Zuid is duidelijk gekozen voor een creatieve onderzoeksmethode waarbij buurtbewoners echt betrokken werden. Lisette Aarnink, procesbegeleider van het cultuuronderzoek Van A tot Zuid, toont zich zeer tevreden over de gekozen aanpak. “We merkten echt dat de gesprekken diepgaander zijn als je in gesprek gaat over cultuur op het moment dat iemand een workshop aan het doen is of naar een voorstelling kijkt”. Aarnink legt uit dat, Om ervoor te zorgen dat cultuur echt geworteld raakt in Zuid, het cruciaal is om zowel bewoners als cultuurmakers een gevoel van eigenaarschap te geven in het cultuurproces.

Daarnaast was Aarnink positief verrast dat er eigenlijk al veel cultuuraanbod is in Arnhem-Zuid en hoeveel energie er zit bij deze cultuuraanbieders. Maar daartegenover ziet ze wel hoe weinig plek er nu is voor ontmoeting, horeca, en cultuur op maat. “Cultuur wordt in Zuid vooral ondergebracht bij sportverenigingen, buurthuizen en jongerencentra. Er is weinig plek voor cultuurpresentatie en daardoor ook geen plek voor professionele kunst“.

Hoe nu verder?

Nu het initiële onderzoek is afgerond wordt er hard nagedacht over de vervolgstappen. Er is nog veel te winnen op cultureel vlak in Arnhem Zuid maar de energie en de wil is er overduidelijk. De resultaten van het onderzoek en cultuurfestival zijn verzameld en nu komt er een gezamenlijk advies van Bureau Ruimtekoers, Spectrum en Broosdoc. Dit advies komt in een raadsbrief en die wordt binnenkort opgeleverd aan de gemeente. Houd de website van de gemeente in de gaten voor de laatste update.